A
2021’in Noel Bayramı’nda (25 Aralık) Süryani halkının kültürünü daha yakından tanımak ve bayramlarını kutlamak üzere Şırnak/ İdil’in Haberli köyüne doğru yola çıktığımızda aklımızda aslında endişeler de vardı. Kimlerle karşılaşacağız, nasıl karşılayacaklar bizi diye düşünürken kimseyi bulamazsak döneriz diyerek devam ettik yolumuza. Yolun sonunda ise bayram şekeri reklamlarındaki manzara ile içimiz ısındı. Yaşlı bir çift kapılarının önünde bayram ziyaretçilerini bekliyordu. Mutlu Noeller diyerek yanlarına gittiğimizde çok sıcak, çok içten karşıladılar. Ayrı dilleri konuştuğumuz, aynı Tanrı’ya farklı yollardan inandığımız bu insanlar bizi hiç yadırgamadan güler yüzle açtılar evlerinin kapılarını. Biz onların konuşmalarını, onlar bizimkileri anlamıyordu ama orada öğrendim ki kalbini sevgi ve saygı ile açınca anlaşmak için konuşmaya gerek kalmıyor.
İçeride oğulları Abrohom ve gelinleri Marta bize çeşitli ikramlarda bulundular. Torunları şen şakrak etrafta dolaşıyorlardı. Noel ve köy hakkındaki sorularımızı bıkmadan yanıtladılar. Bayram gelenekleri çam ağacı süsleme dışında İslâm dininin bayramlarına yok yakındı. El öpme adeti, tatlı ve kahve ikramı, bayram şekeri ve kolonya… Anladım ki Anadolu’da kocaman bir yapbozun rengarenk parçalarıyız hepimiz. Rengimiz ne olursa olsun bütünümüz aynıdan geliyor aslında. Öyle benzemiş,öyle iç içe geçmişiz…
Marta’nın anlattığına göre Noel’den önce 10 günlük bir oruç tutuyorlar, bu oruç Paskalya’dan önce tutulan büyük oruçtan küçük farklarla ayrılıyor sadece. Daha kısa sürede ve perhiz ile tutuluyor. Hiç hayvansal gıda tüketmeden perhiz yapıyorlar. Yemekleri pişirirken içine en ufak bir hayvansal gıda girmiyor, ta ki Noel gününe kadar… Noel öncesi gecede kilisede bir ayin düzenleniyor bu normalde edilen ibadetten daha farklı ve Noel’e özel bir ayin. Ayın sonrası bahçede bir ateş yakılıyor, etrafında dönülerek güzel dualar ediliyor ve dileklerde bulunuluyor. Bölgede Hristiyan nüfusun azalmasından dolayı bir tane papaz bulunuyor ve bu papaz geceden başlayarak sırayla köylere gidip ayinleri gerçekleştiriyor. Haberli’de ayin gece yapıldığı için biz katılıp izleme şansını kaybettik ama Paskalya Bayramı için bizi şimdiden davet ettiler. Süryani halkı kültürlerini ve dillerini büyük bir titizlik ile korumaya çalışarak dinlerine bağlı bir yaşam sürüyorlar. Avrupa’ya çok fazla göç verdikleri için burada azalan nüfus, dini eğitime ve kültürlerinin bozulmamasina ayrıca önem veriyor. Süryaniler Mezopotamya’da yaşayan en eski halklardan birisi ve aslında bu toprakların en kadim renklerinden… Yüzyıllarca burada Ezidiler, Müslümanlar ve diğer dinlere mensup insanlarla birlikte büyük bir hoşgörü ve saygı içerisinde yaşamaya çalışıyorlar. Covid-19 dan önce Müslüman komşu köylerin de çok daha yoğun bir şekilde bayram ziyaretlerine geldiklerini, Haberli halkının da Ramazan ve Kurban bayramlarında yine bu komşu köyleri ziyaret ettiklerini ekledi Marta. İlgileri ve sıcak kanlılıkları kalbimizi kazanmaları için yeterli oldu.
Haberli köyündeki evler de buralara ait ilginç bir mimari ile yapılmış dışardan düz, damlı görünen taş evler içeriden kubbeli ve pencereleri de kubbe oluşturacak şekilde kilit taşları ile inşa ediliyormuş bu da evdeki ısı yalıtımını sağlıyormuş.
Bizimle ilgilendikleri ve sorularımızı yanıtladıkları için Haberli Köyüne, Çelik ailesine, takıldığım noktalarda yardımlarını esirgemeyen Paulus Kurkunç’a sonsuz teşekkürler ederek yazımı noktalıyor ve kültürel gezilerinde bu köye mutlaka gitmenizi öneriyorum.
